Эстәлеккә күсергә

Ҡарасуҡ (ҡала)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ҡарасуҡ
Флаг[d]
Нигеҙләү датаһы 1912
Рәсем
Дәүләт  Рәсәй
Административ үҙәге Городское поселение город Карасук[d][1] һәм Карасукский район[d]
Административ-территориаль берәмек Городское поселение город Карасук[d]
Сәғәт бүлкәте OMST[d][2] һәм KRAT[d][2][3]
Халыҡ һаны 7265 кеше (1939)[4],
19 961 кеше (1959)[5],
24 000 кеше (1967)[6],
22 637 кеше (1970)[7],
25 532 кеше (1979)[8],
29 401 кеше (1989)[9],
30 000 кеше (1992)[6],
30 900 кеше (1996)[6],
30 900 кеше (2000)[6],
30 800 кеше (2001)[6],
28 734 кеше (2002)[10],
28 300 кеше (2005)[6],
28 300 кеше (2006)[6],
28 340 кеше (2007)[11],
28 700 кеше (2008)[12],
28 887 кеше (2009)[13],
28 586 кеше (2010),
28 600 кеше (2011)[6],
28 451 кеше (2012)[14],
28 415 кеше (2013)[15],
28 074 кеше (2014)[16],
27 650 кеше (2015)[17],
27 332 кеше (2016)[18],
27 196 кеше (2017)[19],
26 902 кеше (2018)[20],
26 673 кеше (2019)[21],
26 820 кеше (2020)[22],
24 890 кеше (2021)[23]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 110 метр
Майҙан 30 км²
Почта индексы 632860–632868
Урындағы телефон коды 38355
Карта
 Ҡарасуҡ Викимилектә

Ҡарасуҡ (төрки, сағ чулым. карасук, себ. қарасу, южноалт. қарасуу, хак. карасуғ — ҡара һыу) — ҡала (1954 й., 1943 й. п. р.) . Рәсәйҙең Новосибирск өлкәһе ҠарасуҠ районы ҡалаһы.

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡулунда далаһының көньяҡ-көнбайыш өлөшөндә, Новосибирск өлкәһендә урынлашҡан. Новосибирск ҡалаһына тиклем ара 386 км. Ҡарасуҡ ҡалаһы XХ быуат башында Транссебер магистраленең тимер юл тармағы Татар — Славгородты төҙөгәндә барлыҡҡа килгән. 1954 йылдың 3 июнендә РСФСР Юғары Советы Президиумы указына ярашлы, Ҡарасуҡ эшселәр ҡасабаһы район ҡарамағындағы ҡала статусын ала. СССР тарҡалғандан һуң суверенлы Ҡаҙағстан менән сиктәш.

Климат[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Континенталь климат өҫтөнлөк итә. Ҡыш оҙайлы һәм һыуыҡ. Эҫе йәй аяҙ була.

Уртаса йыллыҡ яуым-төшөм күләме — 345 мм.2016 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халҡы буйынса ҡала Рәсәй Федерацияһының 1112[24] ҡалаһы араһында [25] 375-се урында була

Халыҡтың гендер составы

2010 йылда бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, ҡала халҡы һаны даими 28 586 кеше тәшкил итә, шуларҙың 13 221 (46,2 %) ир-ат, ә 15 365 (53,8 %) — ҡатын-ҡыҙ[26].

Милли составы

1939 йылдағы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса: урыҫтар — 55,8 % кеше йәки 4055, украиндар — 37,7 % кеше йәки 2735, ҡаҙаҡтар — 3,1 % йәки 226 кеше.

Сәнәғәте[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡарасуҡ ҡалаһы — ҙур тимер юл үҙәге, ул ике станцияны үҙ эсенә ала: Карасук-1 һәм Карасук-3. Аҙыҡ-түлек сәнәғәте предприятиелары бар: ЯСЙ"Ҡарасуҡ ит комбинаты", ЯСЙ "Ҡарасуҡ икмәк йорто ", ААО «Ҡарасуҡ иген продукттары комбинаты», «Комета», балыҡ заводы. Ҡарасуҡ һөт-консерва комбинаты (2010 йылда ябылған).

Белем[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡалала 6 дөйөм белем биреү учреждениеһы эшләй: гимназия, лицейҙар, 3 урта мәктәп, 1 төп мәктәп. Очно-ситтән тороп урта дөйөм белем биреү мәктәбе, балалар музыка мәктәбе, балалар-үҫмерҙәр үҙәге, сәнғәт мәктәбе, балалар-үҫмерҙәр спорт мәктәбе, Ҡарасуҡ политехник лицейы (һөнәри: тимер юл транспорты), ПУ № 86 (һөнәри: ауыл хужалығы), Ҡарасуҡ педагогия колледжы, шулай уҡ Томск, Омск, Бердск, Новосибирскийҙың юғары һәм урта махсус белем биреү уҡыу йорттарының вәкиллектәре эшләй. 9 мәктәпкәсә белем биреү өлкәһендә балалар баҡсаһы эшләй.

Фән[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡарасуҡтан көнбайышта, Троицк ауылы янында, Кротов күле буйында РФА СО хайуандарҙың экологияһы һәм систематикаһы институтының биологик стационары эшләй.

Мәҙәниәт һәм сәнғәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«Ситтә» театры

Берҙән-бер ҡала драма театры. 2005 йылдан алып эшләй.

Кинотеатрҙар

Әлеге мәлдә эшләй «Йыһан» кинотеатры эшләй.

Тыуған яҡты өйрәнеү музейы

Төп экскурсиялар:

  • «Ҡарасуҡ һәм район тарихы залдары буйлап»
  • «Бөйөк Ватан һуғышы залы»
  • «Флора һәм фауна залы»
  • «Палеонтология һәм археология залы»
  • «Картиналар галереяһы»

Спорт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡаланың төп спорт ҡоролмалары:

— Балалар-үҫмерҙәр спорт мәктәбенең

бүлектәре:

  • шайба менән хоккей
  • футбол
  • мини-футбол
  • волейбол
  • баскетбол
  • өҫтәл теннисы
  • саңғы ярыштары
  • еңел атлетика
  • ҡул һуғышы
  • бокс
  • йөҙөү
  • гир спорты;

— Стадион «Локомотив»;

— Бассейн «Садко»;

— СК «Йәшлек»;

— СК «Динамо»;

— Саңғы базаһы;

— Ауыр атлетика залы «Һаулыҡ»;

— Хоккей ҡумталары 2 (Команда: карасук «локомотив» хоккей клубы);

— 3 тренажер залы.

Билдәле кешеләре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Андрей Первозванный ҡорамы
Тоҙло Күл

Иҫтәлекле урындар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Изге апостол Андрей Первозванный ҡорамы.
  • Граждандар һуғышы геройҙарына һәйкәл.
  • Паровоз-ҡомартҡы Ла-3609.
  • Хәрби Дан Мемориалы.
  • Хеҙмәт даны мемориалы
  • Мелковский ҡурғаны .
  • Ҡурған (Благодатный ауылы).
  • Һыу күтәргес башня, 1915 йылда төҙөлгән.
  • [Тоҙло күл — ләм һәм һыу менән дауалай торған тоҙло күл.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ↑ ОКТМО (урыҫ)
  2. ↑ 2,0 2,1 Федеральный закон от 09.03.2016 № 57-ФЗ (урыҫ) — 2016.
  3. ↑ Федеральный закон от 03.07.2016 № 271-ФЗ (урыҫ) — 2016.
  4. ↑ Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность сельского населения СССР по районам, крупным селам и сельским населённым пунктам - районным центрам. Дата обращения: 2 ғинуар 2014. Архивировано 17 декабрь 2014 года.
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 28 май 2013 года.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Народная энциклопедия «Мой город». Карасук (город)
  7. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 29 сентябрь 2013 года.
  8. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 7 ноябрь 2021 года.
  9. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Архивировано 26 сентябрь 2011 года.
  10. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивировано 3 февраль 2012 года.
  11. ↑ Реестр населённых пунктов Новосибирской области (подготовлен департаментом организации управления администрации Новосибирской области). Газета «Советская Сибирь», № 146, 31 июля 2007 года. Дата обращения: 14 ғинуар 2015. Архивировано 12 ғинуар 2015 года.
  12. ↑ Города Новосибирской области (число жителей - оценка на 1 января 2008 года, тысяч человек). Дата обращения: 23 май 2016. Архивировано 21 сентябрь 2016 года.
  13. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. Дата обращения: 2 ғинуар 2014. Архивировано 18 май 2015 года.
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Дата обращения: 31 май 2014. Архивировано 16 май 2013 года.
  15. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: 16 ноябрь 2013. Архивировано 12 октябрь 2013 года.
  16. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. Дата обращения: 2 август 2014. Архивировано 10 август 2014 года.
  17. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: 6 август 2015. Архивировано 23 сентябрь 2015 года.
  18. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (5 октябрь 2018). Дата обращения: 15 май 2021. Архивировано 8 май 2021 года.
  19. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (31 июль 2017). Дата обращения: 31 июль 2017. Архивировано 31 июль 2017 года.
  20. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Дата обращения: 25 июль 2018. Архивировано 26 июль 2018 года.
  21. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года. Дата обращения: 31 июль 2019. Архивировано 2 май 2021 года.
  22. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года. Дата обращения: 17 октябрь 2020. Архивировано 17 октябрь 2020 года.
  23. ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более. Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года. На 1 октября 2021 года. Том 1. Численность и размещения населения (XLSX). Дата обращения: 1 сентябрь 2022. Архивировано 1 сентябрь 2022 года.
  24. ↑ с учётом городов Крыма
  25. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года. Таблица «31. Численность населения городов и пгт по федеральным округам и субъектам Российской Федерации на 1 января 2016 года». RAR-архив (1,0 Mб)
  26. ↑ Ҡалып:Итоги переписи 2010
  27. ↑ Новосибирск өлкәһе хөкүмәте 2013 йыл 20 декабрь архивланған.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«https://ba.chped.com/w/index.php?title=Ҡарасуҡ_(ҡала)&oldid=1187085» битенән алынған